هر آنچه که باید از “رمز ریال” بدانید

مهران محرمیان، معاون فناوی های نوین بانک مرکزی ضمن تشریح جزئیات رمزپول ملی گفت:

هدف از طراحی رمز ریال در بانک مرکزی تبدیل اسکناس به یک موجودیت قابل برنامه ریزی و برنامه نویسی است و با این فرایند پول دارای موجودیت هوشمند خواهد شد.

به گزارش ارزدکس، دکتر مهران محرمیان با حضور در برنامه (صبح بخیر ایران) در صدا و سیمای ملی به تاریخچه ۱۲-۱۳ ساله ی رمزارزها و گرایش جدید در حوزه ی پولی دنیا اشاره داشتند همچنین وی افزودند: در این فضا حوزه هایی که بیشتر مورد هدف هستند شامل نهادهایی است که مردم برای رفع مشکلاتشان به آن رجوع می کنند و یکی از آنها بانک مرکزی است. هر پولی که در کشورها مبادله می شود به اعتبار بانک مرکزی آن کشور ارزش می یابد، به بیان بهتر در صورتی که بانک مرکزی نباشد، تمامی اسکناس های رایج، سکه ها و سایر موارد مرتبط از ارزش ساقط می شوند.

دکتر محرمیان درباره نحوه مواجهه بانک های مرکزی دنیا با رمزارزها گفت:

در حال حاضر فضایی شکل گرفته است که از آن تمرکززدایی شده است. یعنی بانک مرکزی هیچ کشوری از آن ارزها پشتیبانی نمی کند و ارزش فیزیکی و پشتوانه ای ندارند. طبیعتا در چنین فضایی بانک های مرکزی طی چندسال در مقابل رمزارزها، مواجهه ممنفی داشتند و البته در همان حال این موضوع را بررسی می کردند، چرا که موضوع حاکمیت پولی در هر کشوری جزو خط قرمز های آن کشور به حساب می آید.

وی در توضیح ویژگی های رمزپول های بانک مرکزی اظهار کرد:

رمزپول های بانک مرکزی به مانند رمزارزها بی پشتوانه نیستند. در حال حاضر ۹۰ بانک مرکزی پروژه ای را بر روی رمزپول بانک مرکزی تعریف کردند که برخی از آنها در مراحل تحقیقاتی قرار دارند، برخی دیگر نیز مقررات را تصویب کرده اند و آماده ارائه رمزپول هستند، برخی ارائه اولیه و آزمایشی را آغاز کردند و در کشورهای معدودی نیز رمزپول عملیاتی شده و مردم آن کشورها می توانند در سطح کل کشور از رمزپول ها استفاده کنند.

بررسی این موضوع نیز در ایران چندسال است که آغاز شده و از سال ۱۳۹۹ وارد حوزه قانون گذاری شده است.

نکته جالب توجه این است که رمزپول تنها دارای بعد فنی نیست بلکه دارای ابعاد نظارتی، اقتصادی، ارزی، ریالی و به خصوص حقوقی است که تمام این موارد مورد ارزیابی قرار می گیرد و نهایتا پس از جلسات مداوم و تخصصی، مقررات رمزپول بانک مرکزی دو هفته پیش در شورای پول و اعتبار به تصویب رسید.

طیق گفته ی دکتر محرمیان در خصوص نحوه اجرای رمزپول بانک مرکزی، از زمان تصویب مقررات به دلیل اینکه یکسری تغییرات بر روی مقررات اعمال می شود، زمانی برای اعمال این تغییرات بر روی امور فنی نیز لازم است و بانک های مشارکت کننده تغییرات را اعمال می کنند و اینگونه انتظار می رود که ظرف مدت چندماه رمزپول بانک مرکزی به صورت آزمایشی عملیاتی عرضه شود و در اختیار مردم قرار گیرد.

ویژگی های رمز ریال

این فناوری و ویژگی های آن به حاکمیت پولی لطمه ای وارد نمی کند و مفهوم جدیدی را ارائه می کند. بر این اساس در صورتی که پول های سنتی را یک سر طیف و سمت دیگر آن را رمزارزها در نظر بگیریم، رمزپول بانک مرکزی (Central Bank Digital Currency) در میانه این دو طیف قرار دارد.

وی در توضیح تمایز میان رمزریال و رمزارزهای رایج گفت: در بسیاری از موارد زمانی که مردم عنوان رمز ریال بانک مرکزی (رمزپول) به گوششان می خورد. تصوری به مانند رمزارز برای آنها ایجاد می شود.

لازم به توضیح است که رمزریال یک رمز ارز جهان روا مانند بیت کوین و بی پشتوانه و نیازمند استخراج نیست. کما اینکه تمام رمزارزهای جهان روا نیز قابل استخراج نیستند، اما بیت کوین به عنوان مشهورترین رمزارز قابلیت استخراج داد. البته انتشار رمزریال به مانند ریال در انحصار بانک مرکزی است. بسیاری این تصور را دارند که رمزریال، مانند سایر رمزارزها (Coin) هاست که قابلیت سرمایه گذاری دارد، دارای قوه ابرا و یک ابزار پرداخت است.

معاون فناوری های نوین کارکرد رمز ریال را اینگونه شرح دادند: زمانی که اسکناس میان مردم مبادله می شود، شخص سومی وجود ندارد. برای مثال شما در شهر دیگری هستید و در قبال خرید یک کالا نیاز به انتقال پول به واسطه یک روش از یک حساب به حساب دیگر دارید و خب برای اینکار واسطه هایی نیاز است. زمانی که ار رمزریال حرف میزنیم، واسطه ای در کار نیست، به عبارت دیگر همان اسکناس که بین مردم بدون حضور شخص سوم مبادله می شود،اینجا نیز همان اتفاق رخ می دهد با این تفاوت که بر روی بستر دیجیتال و درلحظه رخ می دهد.

وی با بیان مثالی در توضیح کارکرد رمزریال بانک مرکزی تصریح کرد:

کارت بانکی که در دسترس ماست خودش به مثابه پول نیست و در واقع ابزار دسترسی ما به پول در حساب به صورت الکترونیکی است. هر اتفاقی برای بانک رخ دهد، پول فرد به صورت سپرده در بانک است. ولی در رمزریالی که در داخل گوشی ماست، بانک به عنوان شخص سوم و واسط که امکان انتقال وجه را فراهم می‌کند، حذف می‌شود و عین پول و اسکناسی که در جیب داریم به صورت الکترونیک منتقل می شود.

دکتر محرمیان تصریح کرد: شهروندان مختارند پول و درآمد خود را در شکل های مختلف نگهداری کنند و عموما افراد ترجیح می دهند که ترکیبی از اشکال مختلف دارایی (اسکناس، طلا، حساب بانکی و …) را برای این منظور به کار برند. رمزریال در واقع یک انتخاب جدید به امکان‌های شهروندان برای نگهداری دارایی اضافه می‌کند و مردم می‌تواند بخشی از پول خود را به صورت رمزریال نگهداری کنند و هر فرد می تواند با مراجعه به بانک، رمزریال در کیف پول الکترونیکی خود را دریافت کند. همچنین میزان رمزریال نگهداری شده در کیف پول بسته به نوع کیف پول (کیف پول تجاری یا شخصی) متفاوت خواهد بود. 

معاون فناوری های نوین در خصوص مباحث نظارتی مرتبط با رمزریال ها عنوان کرد: بحث نظارتی و ردیابی وجوه درخصوص رمزارزها و به ویژه رمزریال بانک مرکزی به دقت مورد توجه قرار گرفته است. در واقع طراحی به صورتی است که ردیابی وجوه به طور دقیق قابل انجام است و حتی در صورت سرقت اطلاعات رمز ریال و هک گوشی تلفن هوشمند توسط سارقین و هکرها امکان ردیابی وجود دارد و در نتیجه بالاترین سطح امنیت را می‌توان برای رمزریال در مقایسه با اسکناس و حتی انتقال وجوه الکترونیک متصور بود. 

دکتر محرمیان در پایان تأکید کرد: هدف از طراحی رمزریال در بانک مرکزی تبدیل اسکناس به یک موجودیت قابل برنامه‌ریزی و برنامه‌نویسی است و ما برای  آن اصطلاح open money را به کار می‌بریم. با این فرآیند پول دارای موجودیت هوشمند خواهد شد.

به عنوان مثال هنگامی که فرد تسهیلاتی را به صورت رمزریال دریافت کند، این امکان برای بانک و تسهیلات‌دهنده فراهم می‌کند که مبلغ موردنظر دقیقاً در جایی سرمایه‌گذاری شود که هدف گذاری شده است. این در حالی است که در مورد اسکناس و سایر روش های انتقال وجوه امکان این ردیابی هوشمند برای تسهیلات‌دهنده و سیاستگذار وجود ندارد. به بیان بهتر رمز پولها فضای نوآورانه‌ای در عرصه پولی ایجاد خواهد کرد و بانک های مرکزی دنیا به سمت استفاده از ظرفیت های آن در حال حرکت هستند.