موقعیت Short و Long در بازارهای مالی به قابلیتی گفته می‌شود که به وسیله آن می‌توانید در کاهش‌ها و افزایش‌های قیمتی سود کنید.
حتما تا به حال برای شما هم پیش آمده که بتوانید روند نزولی و کاهش قیمت یک ارز دیجیتال را به درستی پیش‌بینی کنید. اما وقتی نتوانید از این پیش‌بینی درست خود سودی کسب کنید، تحلیل و پیش‌بینی شما چه ارزشی خواهد داشت؟ در این مقاله با ما همراه باشید تا قابلیتی را در بازار ارزهای دیجیتال به شما معرفی کنیم تا با استفاده از آن با پیش بینی درست کاهش قیمت هم بتوانید سود کنید!
به‌طور کلی به بازارهایی که قابلیت سود بردن از کاهش و افزایش قیمت در آنها وجود داشته باشد، بازارهای دو‌طرفه می‌گویند. یعنی دیگر برای تریدر یا معامله‌گر مهم نیست که قیمت یک ارز یا دارایی بیشتر شود یا کمتر، مهم این است که تریدر بتواند روند حرکت قیمت را به درستی تشخیص داده و پیش‌بینی کند. در سایر بازارهای سنتی مانند بازار مبادلات ارزهای خارجی (فارکس) نیز چنین قابلیتی وجود دارد. اما بازار سهام ایران یک بازار یک طرفه است که فقط با پیش‌بینی روند افزایش قیمت می‌توان سود گرفت و این یکی از معایب این بازار است.
معاملات آتی
قراردادهای آتی بطور کلی، قراردادهایی هستند که در آن طرفین معامله متعهد می‌شوند یک دارایی یا کالا را در یک تاریخ معین در زمان آینده و در قیمتی مشخص، معامله کنند. این قراردادها در بازارهای مالی جهانی مانند بازار فارکس و بازارهای آتی فعال در ایران مانند بازار آتی سکه و زعفران با همین تعریف استفاده می‌شوند.
اما وقتی حرف از این قراردادها در بازار ارزهای دیجیتال به میان می‌آید، تعریف آن کمی عوض می‌شود.
در قراردادهای آتی ارزهای دیجیتال که فقط در برخی از صرافی‌ها در دسترس است، تعریف این معاملات آتی کمی فرق خواهد کرد. اساس آن، یعنی معامله یک دارایی در آینده و در یک قیمت مشخص همان بوده اما دیگر خبری از تعیین یک زمان مشخص برای معامله وجود ندارد.
همچنین مفهوم دیگری به نام قرض گرفتن در این معاملات آتی وجود دارد. به این صورت که با تشخیص روند نزولی قیمت یک دارایی، می‌توان مقدار مشخصی از آن دارایی را از صرافی یا بروکر قرض گرفت و در قیمت فعلی آن فروخت، سپس وقتی حرکت قیمت، طبق پیش‌بینی شما نزولی شد و کاهش یافت در قیمت پایین‌تر، آن دارایی را خرید و قرض خود به صرافی را پس داد و معادل اختلاف قیمت خرید و فروش، سود کرد.
فرض کنید قیمت بیت کوین ۹,۰۰۰ دلار باشد و شما پیش بینی می‌کنید قیمت آن تا چند روز آینده صعودی بوده و حداقل ۱۰ درصد افزایش قیمت خواهد داشت. بنابراین شما مقداری بیت کوین در قیمت ۹,۰۰۰ دلار می‌خرید تا پس از افزایش قیمت ۱۰ درصدی که آن را پیش‌بینی کردید، بیت کوین‌های خود را در قیمت ۹,۹۰۰ دلار بفروشید. به زبان ساده‌تر می‌توان گفت شما بر روی افزایش قیمت بیت کوین شرط بسته‌اید! در بازارهای دو طرفه به چنین معاملاتی، معاملات لانگ (Long) یا خرید (Buy) گفته می‌شود.
اما فرض کنید قیمت بیت کوین همان ۹,۰۰۰ دلار باشد، اما پیش‌بینی شما برای چند روز آینده آن روند کاهشی یا نزولی باشد. یعنی به فرض پیش‌بینی شما این باشد که قیمت بیت کوین در چند روز آینده حداقل ۱۰ درصد کاهش پیدا می‌کند. حالا تکلیف چیست؟
شما روند را به درستی تشخیص داده‌اید اما چگونه می‌توانید از این پیش‌بینی درست خود سود کسب کنید؟
اینجاست که معاملات دو طرفه به کمک معامله‌گران می‌آید.
این معاملات به صورت یک قرارداد هستند. یعنی در مثالی که در بالا گفته شد، شما یک قرارداد تنظیم می‌کنید و در آن بر اساس پیش‌بینی خود، تنظیم می‌کنید، بیت کوین‌هایی که قرار است پس از ۱۰ درصد کاهش قیمت، در قیمت ۸,۱۰۰ دلار بخرید را در قیمت فعلی بیت کوین یعنی ۹,۰۰۰ دلار بفروشید و اگر بتوانید درست پیش‌بینی کنید، مانند حالت قبل ۱۰ درصد سود نصیبتان می‌شود. به این معاملات، موقعیت شورت (Short) یا فروش (Sell) گفته می‌شود.
در واقع در این معاملات زمانی که شما پیش‌بینی می‌کنید قیمت بیت کوین روند نزولی خواهد داشت، هر مقداری که می‌خواهید از صرافی بیت کوین قرض می‌گیرید و آن را در قیمت فعلی بیت کوین می‌فروشید و سپس وقتی قیمت طبق پیش‌بینی شما کاهش پیدا کرد، مقدار بیت کوین‌هایی که از صرافی قرض گرفته بودید و فروخته بودید را می‌خرید و به صرافی برمی‌گردانید.
خوب است بدانید استفاده از قراردادهای آتی یا معاملات دو طرفه برای کسب سود بیشتر نیست، بلکه هدف اصلی آن، مدیریت ریسک سرمایه‌گذاری است.
چرا تریدرها از معاملات آتی استفاده می‌کنند؟
مدیریت ریسک: همانطور که گفته شد دلیل اصلی ایجاد قراردادهای آتی در بازارهای مالی و استفاده از آن توسط معامله‌گران و به ویژه حرفه‌ای‌های بازار مالی، مدیریت ریسک و سرمایه است.
موقعیت‌های شورت یا فروش (Short/Sell): با استفاده از این قابلیت تریدرها بدون داشتن یک دارایی می‌توانند بر روی عملکرد آن شرط ببندند و از پیش‌بینی خود سود کسب کنند.
اهرم: معامله‌گران می‌توانند با سرمایه‌ای بیش از دارایی خود وارد یک معامله شوند. معاملات آتی بیت کوین در صرافی بایننس با اهرم تا ۱۲۵ برابر و در صرافی بیتمکس با اهرمی تا ۱۰۰ برابر قابل انجام است.
نکته‌ی مهمی که باید بدانید این است که در بازار ارزهای دیجیتال فقط برخی از صرافی‌ها هستند که امکان سود گرفتن از کاهش قیمت یک ارز دیجیتال را برای شما فراهم می‌کنند و بطور کلی امکان انجام معاملات دو طرفه را برای تریدرها فراهم می‌کنند. از سوی دیگر استفاده از اهرم در صرافی‌ها خطراتی مانند از دست دادن کل سرمایه را به همراه دارد.
صرافی‌های معاملات آتی
از بین صرافی‌هایی که امکان انجام معاملات آتی و یا مارجین را ارائه می‌دهند، صرافی بیتفینکس، قدیمی‌ترین و یکی از معتبرترین صرافی‌هاست اما مشهورترین صرافی که در حال حاضر بطور میانگین بیشترین حجم معاملات آتی بیت کوین در آن صورت می‌گیرد، صرافی بیتمکس است. علاوه بر بیتمکس، صرافی بزرگ بایننس نیز به تازگی امکان انجام این معاملات را فراهم کرده تا از رقبای خود جا نماند. قابلیت انجام این معاملات در صرافی بایننس در بخش (Futures) آن فراهم شده است.
در ابتدا به نحوه انجام معاملات دو طرفه در صرافی بیتمکس نگاهی خواهیم داشت و سپس این معاملات را در صرافی بایننس بررسی خواهیم کرد.
یک تفاوت بسیار مهم در معاملات دو طرفه یا آتی در دو صرافی بیتمکس و پلتفرم «فیوچرز» (Futures) بایننس وجود دارد.
برای انجام معاملات آتی یا دو طرفه در صرافی بیتمکس، شما در ابتدا باید بیت کوین داشته باشید. یعنی اول باید مقداری بیت کوین به حساب بیتمکس خود انتقال دهید و وقتی یک ترید موفقیت‌آمیز در آنجا انجام دادید، مقدار کل بیت کوین‌های حسابتان زیاد می‌شود. به عبارت دیگر، ارز پایه و مبنایی که در صرافی بیتمکس باید با آن کار کنید، بیت کوین است.
مثلا اگر ترید خود در صرافی بیتمکس را با ۱ بیت کوین شروع کنید، سپس یک ترید موفقیت‌آمیز با ۱۰ درصد سود انجام دهید و ۰.۱ بیت کوین بدست آورید، در مجموع ۱.۱ بیت کوین در حساب خود خواهید داشت.
اما در پلتفرم فیوچرز بایننس داستان متفاوت است. ارز مبنا و پایه‌ای که معاملات آتی و دو طرفه در این پلتفرم با آن انجام می‌شود تتر (USDT) است. بنابراین برای این که بتوانید کار خود را در پلتفرم فیوچرز بایننس آغاز کنید، لازم است در حساب خود تتر داشته باشید و با استفاده از تترهای خود، قراردادهای بیت کوین (لانگ و شورت) را خرید و فروش کنید. در واقع تسویه قراردادهای آتی بایننس با تتر انجام می‌شود.
امکان استفاده از معاملات مارجین برای کاربرای ایرانی
همانطور که کاربران ایرانی برای معامله و خرید و فروش در صرافی‌های معتبر و بزرگی مانند بایننس، بیتمکس و بیترکس با مشکلاتی روبرو هستند، قابل پیش‌بینی است که هنگام استفاده از معاملات مارجین یا قراردادهای آتی نیز این مشکلات وجود داشته و حتی شدت بیشتری هم داشته باشند.
بایننس، بیتفینکس و بیتمکس که هر سه از صرافی‌های بزرگ در معاملات مارجین به حساب می‌آیند، برای استفاده کاربران ایرانی ممنوع هستند و حتی معاملات عادی در این صرافی‌ها در صورت استفاده از آی‌پی ایران، می‌تواند سرمایه کاربران را به خطر بیاندازد. به همین منظور هیچ توصیه‌ای به استفاده از این صرافی‌ها نمی‌کنیم و مسئولیت انتقال دارایی کاربران به این پلتفرم‌ها بر عهده خود کاربران است.
اما برای استفاده از معاملات مارجین در بسیاری از صرافی‌ها، علاوه بر ثبت نام عادی در صرافی که برای معاملات عادی استفاده می‌شود، مراحل احراز هویت نیز مورد نیاز است.
استفاده از معاملات مارجین در صرافی بیتمکس نیازی به احراز هویت ندارد اما برای استفاده از معاملات آتی و مارجین که به تازگی به پلتفرم صرافی بایننس اضافه شده، انجام احراز هویت (KYC) ضروری است و کشورهایی که در لیست تحریم این صرافی قرار دارند، تایید هویت نمی‌شوند و بنابراین نمی‌توانند از معاملات مارجین آن استفاده کنند.
معاملات آتی در صرافی بیتمکس
صرافی‌هایی مانند بیتمکس که امکان انجام معاملات آتی یا دو طرفه را فراهم می‌کنند، علاوه بر امکان انجام موقعیت شورت یا فروش که همان سود گرفتن از کاهش قیمت یک ارز با پیش‌بینی درست روند کاهشی آن است، امکان استفاده از ضریب‌هایی را نیز برای معامله‌گران فراهم می‌کنند، که به آنها اهرم می‌گویند.
این اهرم‌ها به این صورت کار می‌کنند که چه هنگام قرار دادن سفارش خرید و چه سفارش فروش، می‌توان با توجه به سیستم معاملاتی و استراتژی ترید شخصی خود از ضریب‌های مختلف استفاده کرد و با قرض گرفتن از صرافی در انجام معاملات، بتوان سود بیشتری کسب کرد. اما باید در نظر داشت که در عین حال، امکان متحمل شدن ضررهای بیشتر و از دست رفتن کل سرمایه در انجام معاملات به این روش وجود دارد. به معاملات آتی با استفاده از اهرم‌ها به اصطلاح معاملات مارجین (Margin Trading) گفته می‌شود.
برای درک بهتر مطلب بهتر است این مفهوم را با یک مثال پیش برویم:
فرض کنید سرمایه‌ای که یک تریدر در صرافی بیتمکس دارد و قصد دارد معاملات مارجین خود را با آن انجام دهد، ۱ بیت کوین است. اگر این معامله‌گر تشخیص دهد روند قیمت بیت کوین کاهشی است، می‌تواند با استفاده از قابلیت انجام معاملات «شورت یا فروش» (Short/Sell) با اهرم دلخواه خود بر روی کاهش قیمت بیت کوین شرط ببندد. مثلا اگر قیمت فعلی بیت کوین ۹,۰۰۰ دلار باشد و تریدر با استفاده از تحلیل فاندامنتال و تکنیکال پیش‌بینی کند روند قیمت کاهشی خواهد بود و به زودی به ۸,۱۰۰ دلار می‌رسد، می‌تواند با ۱ بیت کوین خود با اهرم ۵ وارد معامله شود و در صورتی که پیش‌بینی او درست از آب دربیاید، به جای اینکه ۱۰ درصد سود کند، بتواند ۵۰ درصد سود دریافت کند.
اما در مقابل اگر پیش‌بینی او اشتباه باشد و قیمت بیت کوین افزایش پیدا کند و مثلا با ۱۰ درصد افزایش، قیمتش به ۹,۹۰۰ دلار برسد، صرافی با در نظر گرفتن اهرم استفاده شده از اصل پول او کم می‌کند. یعنی در اینجا با توجه به اهرم ۵ و ضرر ۱۰ درصدی، ۵۰ درصد از کل سرمایه معامله‌گر کسر می‌شود.
اهرم‌هایی که صرافی بیتمکس برای معاملات مارجین خود در اختیار معامله‌گران قرار می‌دهد، از ۱ تا ۱۰۰ برابر است.
معاملات آتی در صرافی بایننس
صرافی بایننس که یکی از بزرگترین صرافی‌های ارز دیجیتال از نظر حجم معاملات است، در حدود دو ماه پیش پلتفرم فیوچرز خود را راه‌اندازی کرد تا معامله‌گران از این به بعد بتوانند در این صرافی معاملات آتی و مارجین خود را نیز انجام دهند.
این صرافی در ابتدای راه‌اندازی پلتفرم معاملات مارجین خود، اهرم‌هایی تا ضریب ۲۰ را ارائه می‌داد، اما کمی پس از راه‌اندازی ضرایب این اهرم‌ها را تا ۱۲۵ برابر افزایش داد.
پس از انتخاب گزینه Futures می‌توان وارد پلتفرم معاملات آتی و دو طرفه صرافی بایننس شد.
پلتفرم آتی بایننس در حال حاضر فقط امکان انجام معاملات آتی بیت کوین به دلار را ارائه می‌دهد.
اما تفاوت قراردادهای آتی صرافی‌های بیتمکس و بایننس با قراردادهای آتی سایر بازارهای مالی از جمله بازار فارکس، در این است که در قراردادهای آتی این صرافی‌ها، تاریخ سررسیدی تعیین نمی‌شود. یعنی فقط یک قرارداد بر اساس قیمت بین طرفین بسته می‌شود و هریک از طرفین می‌تواند هر زمان که می‌خواهد معامله خود را ببندد.
ریسک معاملات مارجین
معاملات مارجین (Margin Trading) یکی از سودآورترین و در عین حال پرریسک‌ترین گزینه‌ها در معاملات است؛ مخصوصا در بازار پر نوسانی مانند بازار ارزهای دیجیتال.
این معاملات وقتی استفاده می‌شوند که یک معامله‌گر اعتقاد دارد اگر سرمایه بیشتری داشت می‌توانست سود بسیار بیشتری بدست آورد. در واقع در معاملات مارجین با استفاده از اهرم‌هایی که در اختیار معامله‌گران قرار می‌گیرد، قدرت خرید آنها افزایش پیدا می‌کند.
استفاده از این قابلیت توجه و مراقبت شدیدی را از سوی معامله‌گر می‌طلبد و باید جوانب احتیاط را رعایت کرد، زیرا در معاملات مارجین، مخصوصا وقتی تریدرها از ضرایب اهرم بالایی مثل ۱۰۰ و ۱۲۵ استفاده می‌کنند، امکان از بین رفتن کل سرمایه وجود دارد.
در واقع با استفاده از این اهرم‌ها اگر سرمایه شما ۰.۰۱ بیت کوین باشد، با استفاده از اهرم ۱۰۰، شما می‌توانید تا حداکثر ۱ بیت کوین معامله کنید. اما اگر پیش‌بینی شما درست نباشد و معامله شما با شکست مواجه شود، مقدار ضرر شما، با توجه به اهرمی که از آن استفاده کرده‌اید، می‌تواند باعث از بین رفتن کل سرمایه شما شود.
با وجود تمام معایب و خطراتی که استفاده از معاملات مارجین دارد، لازم است بدانیم مزیت استفاده از این معاملات این است که اگر معامله شما موفقیت‌آمیز باشد، باتوجه به اهرمی که از آن استفاده کردید، سود شما می‌تواند بیشتر از حالت عادی باشد، اما ضرری که هنگام موفقیت‌آمیز نبودن معاملات خود باید پرداخت کنید، نیز بیشتر است و در بدترین حالت برابر با کل سرمایه و موجودی شما خواهد بود.
