وب۳ چیست و چرا همه درباره آن صحبت می کنند؟

وب۳ نمایانگر نسل بعدی اینترنت است که بر انتقال قدرت شرکت های بزرگ فناوری به کاربران تمرکز دارد. وب۳ اصطلاحی است که ممکن است اخیرا زیاد شنیده باشید؛ همچنین این عنوان را به صورت “Web3” یا “Web3.0” نیز می شناسند.

این بستر پروتکل های غیرممتمرکز را رواج می دهد و هدف آن کاهش وابستگی به شرکت های بزرگ فناوری است مانند:یوتیوب،نتفلیکس و آمازون. اما واقعا Web3 چیست و چرا همه ی اذهان را درگیر خود کرده؟

وب۳ چیست؟

برای درک وب۳، فهمیدن آنچه قبلا بوده است مسیر ما را هموارتر می کند.

اولین نسخه اینترنت، معروف به وب۱، در اواخر دهه ۱۹۹۰ وارد شد و شامل مجموعه ای از پیوندها و صفحات اصلی بود. در آن زمان وب سایت ها به صورت تعاملی نبودند و شما نمی توانستید به جز خواندن مطالب و انتشار محتوای اولیه کار زیادی بکنید.

برایان بروکس، مدیرعامل Bitfury، در دسامبر ۲۰۲۱ (آذر۱۴۰۰) طی سخنرانی خود در کنگره ایالات متحده، این موضوع را به طور هوشمندانه ای بیان کرد:

(( اگر مردم حساب اصلی AOL خود را به خاطر بسپارند، قادر خواهند بود به مجموعه ای از محتواها در “باغی محصور” نگاه کنند. اما این روش تعاملی نیست که در AOL به شما ارائه شد.

روشی که مجله تایمز برای نشان دادن مقاله هایی که می خواستند در داخل مجله شان ببینید استفاده کرد، فقط می توانید آن را روی صفحه نمایش ببینید.

سپس وب ۲ روی کار آمد. برخی از مردم این را نسخه ((خواندن/نوشتن)) اینترنت می نامند که به کد کامپیوتری اشاره می کنند که به شما این امکان را می داد علاوه بر خواندن، آن فایل را بازکنید و ویراش کنید.

این نسخه از اینترنت به مردم این امکان را می داد که نه تنها از محتواها استفاده کنند، بلکه محتوای خود را نیز ایجاد کنند و در وبلاگ هایی مانند Tumblr، انجمن های اینترنتی و بازارهایی مانند Craiglist منتشر کنند.

بعدها، ظهور پلتفرم های رسانه های اجتماعی از جمله فیس بوک، توییتر و اینستاگرام، اشتراک گذاری محتوا را به اوج جدیدی رساند.

پس از مدتی، عموم مردم از نحوه جمع آوری داده های شخصی توسط غول های فناوری و استفاده برای ایجاد تبلیغات و کمپین های بازاریابی مناسب آگاه شدند.

فیس بوک، بارها به دلیل نقض قوانین حفظ حریم خصوصی داده ها مورد توجه قرار گرفته است و در سال ۲۰۱۹ با جریمه ۵ میلیارد دلاری رو به رو شد- بزرگ ترین جریمه ای که تاکنون توسط کمیسیون تجارت فدرال (FTC) صادرشده است.

اگرچه وب۲ خدمات رایگان شگفت انگیزی را برای جهان به ارمغان آورده است اما بسیاری از مردم از “باغ محصور” جدیدی که این شرکت های بزرگ فناوری ایجاد کرده اند خسته شده اند و می خواهند کنترل بیشتری بر داده ها و محتوای خود داشته باشند؛ اینجاست که وب ۳ وارد عرصه می شود.

وب۳ را می توان به عنوان مرحله “خواندن/نوشتن/خود” اینترنت درک کرد. به جای استفاده از پلتفرم های فناوری رایگان در ازای داده های ما، کاربران می توانند در مدیریت و عملکرد پروتکل ها شرکت کنند. این بدان معناست که افراد می توانند به سهامداران تبدیل شوند و صرفا مشتری نباشند.

در وب۳، این سهام ها توکن یا ارزهای رمزنگاری شده نامیده می شوند و مالکیت شبکه های غیرمتمرکز به نام بلاک چین را نشان می دهند.

اگر به اندازه کافی از این توکن ها یا سهام ها را در اختیار داشته باشید، در شبکه حرفی برای گفتن خواهید داشت. دارندگان توکن های حکومتی می توانند دارایی های خود را برای رای دادن به آینده مثلا یک پروتکل وام دهی غیر متمرکز خرج کنند.

بروکس افزود که:(( پیام واقعی در اینجا این است که آنچه در اینترنت غیر متمرکز رخ می دهد حاصل تصمیم گیری سرمایه گذاران است که این در تضاد با آنچه در اینترنت اصلی توسط توییتر، فیس بوک، گوگل و تعداد کمی از شرکت های دیگر تصمیم گیری می شود قرار دارد.

در وب۳ چه کارهایی می توان انجام داد؟

وب۳ گسترش ساختارهای حاکمیت تعاونی را برای محصولاتی که زمانی مترمکز شده بودند ممکن می سازد. هر چیزی قابل نشانه گذاری است، از میم گرفته تا یک اثرهنری، خروجی رسانه های اجتماعی یک فرد یا بلیط کنفرانس گری وی.

شاید تغییر نگرش در صنعت بازی بتواند مثال خوبی باشد. گیم ها بی وقفه در مورد باگ هایی که توسعه دهندگان در بازی ویدیویی موردعلاقه شان به جا می گذارند یا اینکه چگونه آخرین پچ تعادل سلاح مورد نظرشان را به هم زده است، گله می کنند.

با وب۳، گیمرها می توانند روی خود بازی سرمایه گذاری کنند و در مورد نحوه اجرای کارها رای دهند. در حال حاضر شرکت های بزرگ وب۲، مانند متا و یوبی سافت، در حال ایجاد جهان های مجازی هستند که وب۳ پشتیبانی بخشی از آنها را بر عهده دارد.

همچنین توکن های غیرمثلی (NFT) نقش بزرگی در شکل دهی مجدد صنعت بازی خواهند داشت و به کاربران اجازه می دهد تا مالکان غیر قابل تعویض اقلامی شوند که به دست می آورند.

انتقادات وب۳

انتقاد اصلی که به فناوری وب۳ وارد است این است که در ایده آل های خود کوتاهی می کند. مالکیت بر شبکه های بلاکچین به طور مساوی توزیع نمی شوند، بلکه در دست پذیرندگان اولیه و سرمایه گذاران خطر پذیر متمرکز شده است.

اخیرا یک جدال عمومی در توییر بین جک دورسی، مدیرعامل شرکت Block و سرمایه گذاران خطر پذیر مختلف بر سر وب۳ درگرفت و این بحث را به منصه ظهور رساند.

در قلب انتقادات، ایده (( تئاتر غیر متمرکز )) قرار دارد، که در آن پروژه های بلاک چینی از نظر ماهیت غیرمتمرکز هستند و نه از نظر نام.

بلاک چین های خصوصی، سرمایه گذاری های مبتنی بر VC یا پروتکل های مالی غیرمتمرکز (Defi) که در آن تنها چند نفر کلید صدها میلیون دلار را دست دارند، همگی نمونه هایی از تئاتر غیرمتمرکز هستند.

و علی رغم جامعه پروتکل های ظاهرا بدون رهبر، چهره های مشخصی وجود دارد.

Izabella Kaminska، سردبیر بلاگ FT Alphaville، به قدرت عظیمی که یکی از بنیانگذاران اتریوم، ویتالیک بوترین دارد اشاره می کند. با وجود اینکه او دیگر در توسعه آن نقشی ندارد، همچنان از شبکه استفاده می کند.

ویتالیک در نوع خود یک پدیده خنده دار و متناقض است. او به عنوان رهبر معنوی یک سیستم بدون سر عمل می کند، تاثیر و نفوذ باورنکردنی بر سیستم بدون رهبر ایجاد کرده و بر آن نظارت دارد.

در پروتکل های مالی غیرمتمرکز هم اوضاع چندان مساعد نیست. آن ها مملو از غیبت رای دهندگان هستند، اغلب متکی به زیر ساخت های متمرکز هستند و موانع ورود در ایجاد آنها هنوز زیاد است با توجه به اینکه به نظر می رسدایجاد بلاک چین جادوی محرمانه ای است که فقط کار دست متخصص ترین مهندسان است.

با این حال با وجود مشکلاتی که دارد، وب۳ پتانسیل زیادی دارد. حال اینکه آیا برای عملی شدن خیلی ایده آل گرایانه است یا خیر چیزی است که کاربران در آینده متوجه آن خواهند شد.